PKS w Lasach Państwowych to nie „Państwowa Komunikacja Samochodowa”, w której uzyskamy informacje o rozkładzie jazdy autokarów podróżujących miedzy poszczególnymi nadleśnictwami w kraju. Pozyskanie kosztem skarbu określane potocznie PKS-em to proces czynności związanych ze ścinką drzew, wyrabianiem i przygotowaniem drewna, określonych sortymentów przeznaczonych do sprzedaży w głównej mierze dla firm na umowy. OK. 75% pozyskiwanego drewna wystawiane jest do sprzedaży na Portalu Leśno Drzewnym lub część drewna firmy mogą kupić w drodze licytacji na platformie E-drewno. Pozostały procent przeznaczony jest do sprzedaży detalicznej, na potrzeby lokalnego rynku.

Drzewo, drewno, sortymenty…

Finałem pozyskania drewna w ramach planowanych cięć jest różnego rodzaju sortyment drzewny, który ma rozmaite przeznaczenie i ok 30 tys. zastosowań. Czego zatem będziemy potrzebować do budowy domu, pięknego parkietu, mebli, palet, do produkcji papieru, płyt czy ogrzania się przy kominku?

Surowiec drzewny sprzedawany przez Lasy Państwowe podlega klasyfikacji jakościowo-wymiarowej. Podział ze względu na długość i określone, minimalne średnice w cieńszym końcu ogólnie wyróżnia trzy grupy:                                                      

W – drewno wielkowymiarowe,

S – drewno średniowymiarowe,

M – drewno małowymiarowe.

Dodatkowo każda grupa podlega bardziej szczegółowemu podziałowi np.: ze względu na jakość czy grubość, a tym samym przeznaczenie lub dodatkowo ze względu na rodzaj – liściaste czy iglaste.

Tak więc odpowiednie drewno na więźbę dachową to tzw. dłużyca iglasta, czyli drewno  wielkowymiarowe W standard (sosnowe, świerkowe, niekiedy modrzewiowe lub jodłowe) o długości do 14 metrów. Gdy potrzebujemy desek różnego rodzaju wybieramy kłodę – Wk standard. W Nadleśnictwie Karczma Borowa produkowana o długości ok 4 metrów. Sortyment przeznaczony do wyrobu palet to papierówka z wyborem  S2b, czyli drewno średniowymiarowe. Natomiast do produkcji płyt pilśniowych czy celulozy - papieru wykorzystywana jest tzw. papierów S2a  głównie iglasta lub brzozowa.

Co nas grzeje?

Drewno opałowe jest nie tylko najbardziej ekologicznym źródłem ciepła, lecz także jest atrakcyjniejsze pod względem relacji ceny do wydajności energetycznej niż węgiel, olej, gaz czy energia elektryczna. Chcąc kupić opał wybieramy sortyment S4 najczęściej o długości 120 cm i średnicy minimalnej od 7 cm w górę. Drewno to zwykle ma w sobie wiele wad sprawiających, że nie nadaje się do przerobu przemysłowego. Może być krzywe, nadgniłe, przebarwione, posiadać chodniki owadzie, ciała obce i zwęglenie.  Sprzedaż wałków opałowych odbywa się najczęściej w określonym dniu w kancelarii leśniczego, a czasem także w nadleśnictwach. Kupione drewno, ułożone w stosy trzeba samemu przewieźć, porąbać i wysuszyć zanim będzie nadawało się do naszych pieców i kominków.

PKN – samowyrób

Gdy drewno pozyskane kosztem skarbu zostanie wywiezione już do tartaków i firm drzewnych, przychodzi pora na porządkowanie powierzchni zrębowych, a także trzebieży, gdzie pozyskiwano drewno. Wówczas lokalna, mniej zamożna ludność zgłasza się do leśniczego, który wskazuje miejsce i określa czas na zebranie  tzw. „gałęziówki” czyli M2 drewna małowymiarowego do 7cm średnicy. Leśniczy informuje o zasadach bezpieczeństwa i higieny pracy, zagrożeniach i użycia właściwych narzędzi, o cenach i terminach sprzedaży. Wyrabianie w ten sposób drewna to pozyskanie kosztem nabywcy PKN.

Metr metrowi nie równy

Chcąc kupić drewno, trzeba pamiętać o jednostkach miar jakie obowiązują i w jakich kupujemy chociażby nasz opał. Ludzie często mylą metr przestrzenny z metrem sześciennym drewna. Dla wielu „metr” drewna to po prostu stos o wymiarach 1m x 1m x 1m (metr przestrzenny). W Lasach Państwowych kupując drewno, płacimy za metr sześcienny, czyli kubik czystego surowca bez przestrzeni miedzy wałkami drewna (powietrza) oraz kory. Nadleśnictwa nie sprzedają kory, ani powietrza, dlatego za pomocą odpowiednich współczynników trzeba wyliczyć masę samego drewna. Dla wałków sosnowych np. o długości 1 m przelicznik wynosi 0,65 natomiast dla gałęzi sosnowych to 0,25, bo gałęzie są zwykle krzywe i w stosie jest więcej przestrzeni.

Drewno do pieców i kominków musi być przesuszone, aby dobrze się paliło i dawało ciepło.  Trzeba o tym pamiętać i planować zakup drewna z odpowiednim wyprzedzeniem.